Thiền trong 3 oai nghi - meditation in three postures
PHÁP HÀNH TRONG OAI NGHI ĐI, ĐỨNG, NẰM
Để sự thực hành thiền định có kết quả chúng ta cần phải thiền trong cả ba oai nghi còn lại, nếu trong sinh hoạt hàng ngày ta để tâm buông lung thì khi ngồi xuống hành thiền thì chắc chắn sẽ bị trạo cử, phóng dật, hôn trầm xuất hiện. Đây là lý do vì sao người mới thực hành thiền cảm thấy khó điều phục tâm.
OAI NGHI ĐI
- Đi trong chánh niệm, tức là biết từng bước chân mình khi chạm đất,
- Có sự nhận biết toàn thân trong lúc đi.
- Đi nhẹ nhàng, khoan thai, không đi hấp tấp; khi cần chạy cũng chạy trong sự nhận biết, sự chánh niệm.
- Nhận biết tâm gì đang hoạt động, tâm tham hay sân, hay phóng dật…
OAI NGHI ĐỨNG
- Khi đứng, giử lưng thẳng, không đứng dựa tường, tỳ tay vào bàn hay nghiêng người, đứng cân bằng trên hai chân, không trụ, hay nghiêng trên một chân.
- Hai tay nắm lại để phía trước, không chống nạnh. Không quơ tay, không táy máy tay, không gỏ, hay nhịp tay.
- Nhận biết mọi việc xung quanh, quán sát tâm hành, tìm tâm phóng dật, hay các tâm bất thiện khác.
OAI NGHI NẰM
Nằm ngữa hoặc nghiêng bên phải, thư giản và giử sự chú ý vào hơi thở hoặc sự phồng xẹp của bụng. Kiểm soát tâm phóng dật có hay không?
GIỬ GIỚI
Cho dù là giới của Phật tử hay người xuất gia, chúng ta phải cố gắng giử giới trong sạch, luôn tác ý “con nguyện từ nay sẽ giử giới được trong sạch”, kiểm soát xem từ sáng đến giờ này ta có phạm giới không? Sống trong sự bảo hộ của giới sẽ giúp tâm được an lạc, sự hành thiền được tiến bộ nhanh.
Thường xuyên quán sát các tâm bất thiện, cố gắng tìm giải pháp để đoạn trừ chúng. Có những lúc tâm bất thiện mạnh thì cũng đừng quá lo lắng bởi vì nó sanh thì cũng sẽ diệt. Việc của ta là nuôi dưỡng tâm thiện.
Thường xuyên đọc kinh sách Phật, điều này không những sách tấn ta mà còn đưa ta vào pháp hành dể dàng, làm cho các tâm bất thiện không thể sanh khởi.
PHÒNG HỘ CÁC CĂN
Phòng hộ các căn sẽ giúp làm tăng thiện pháp và ngăn ngừa các bất thiện pháp. Người hành thiền nếu không phòng hộ các căn thì khó mà đắc định, bởi chỉ khi nào có sự Ly dục, ly bất thiện pháp thì mới có thể chứng và trú vào Sơ Thiền.
PHÒNG HỘ LỜI NÓI
- Nói chậm, lời nhẹ nhàng, hoà ái, không dùng từ thô
- Không nói quá to, cao giọng, không kêu réo. Giử âm lượng thấp.
- Không nói quá nhiều, nói đủ không thừa, đã nói rồi không lặp lại nhiều lần.
- Không đặt câu hỏi khi có tâm bất thiện làm gốc (hỏi để làm quen, để thị phi, để phô trương, để cho thấy ta là người hoạt bát dể thương) EX: “chị mua món đồ đó bao nhiêu tiền? bị mắc rồi tôi mua chỉ có …, hoặc chị có biết ông ấy không? ông ta là bạn củ của tôi đó …”
- Không nhanh miệng trả lời nếu chưa được hỏi tới mình, không lanh chanh tày lay. Không bắt chuyện nếu không có gì cần thiết. Cũng đừng chứng tỏ mình là người quan trọng.
- Không nói đùa, cười cợt nhã, thô tháo, chỉ cười nhẹ. Luôn giử vẽ mặt tươi vui, thân thiện.
- Chuẩn bị tâm trước khi nói, xem tâm gì ẩn bên dưới lời nói đó, xem có phải do phóng dật không? có Ngã mạn, đố kỵ không? có sân làm gốc không? nếu đúng vậy thì đừng nói, nếu đã nói thì hãy ngừng lại.
- Không bắt lổi người khác, không sửa lưng khi họ nói sai. “Muốn sửa người” là phóng dật và sân rồi.
Đôi khi chúng ta cứ nghĩ rằng phải nói thật to, thậm chí lặp lại nhiều lần thì người kia mới hiểu, thật ra không nói, hoặc nói ít có khi còn hiệu quả hơn nhiều và không làm ta mất năng lượng.
Đa phần người lớn tuổi do trí nhớ không còn minh mẩn nữa nên cũng hay có thói quen nói nhiều. Điều này mang lại phiền não chính họ và cho người xung quanh, chúng ta nên hiểu để thực tập lại.
Lưu ý không phải ngay lập tức là chúng ta có thể làm được tất cả các điều trên, tuy nhiên càng thực tập thì chúng ta sẽ được nhiều an lạc, rồi đến lúc thân và tâm sẽ được an tịnh.
PHÒNG HỘ THÂN
Không Sát sanh, lấy của không cho, tà hạnh trong các dục. Nuôi sống thân mạng bằng các nghề lương thiện. Không uống rượu hoặc dùng các chất gây nghiện khác. Tránh giao thiệp với bạn xấu. Không đi vào những nơi nguy hiểm.
PHÒNG HỘ TÂM
- Luôn quán sát tâm, bất cứ là oai nghi gì, đi đứng nằm ngồi, hay đang nói chuyện với khách, xem tâm gì đang hoạt động
- Tìm kiếm những tâm bất thiện như Phóng dật, Đố kỵ, Ngã mạn, Tham, Sân
- Nhận diện được tâm bất thiện thì chuyển qua tâm thiện, tránh đi quá xa vào chi tiết. Chỉ cần nhận biết đó là tâm gì là đủ, thí dụ như “đây là phóng dật, đây là tâm tham, sân v.v…
- Nhận biết thời khắc hiện tại, thực tập sống và an trú với giây phút hiện tại. Nếu tâm lang thang thì nhận diện đây là phóng dật và quay về với hiện tại.
Sự thành công nào cũng cần có sự cố gắng, hành giả nên luôn có sự chuẩn bị trước tâm của mình khi tiếp xúc với ngoại cảnh, với sự giao tiếp, bằng cách luôn quán sát tâm của mình trước và trong lúc giao tiếp với mọi người.
Thí dụ:
- Khi ăn thì ăn trong chánh niệm, nếu có phóng tâm thì nhận biết tâm gì đang sanh khởi? rồi quay về hiện tại.
- Khi tiếp xúc với người khác thì xem tâm gì đang hoạt động? phóng dật? Ngã mạn? kiểm soát tâm mình.
- Khi nằm thì xem tâm tham dục nó hoạt động như thế nào?
- Khi có sự đau trên thân thì xem tâm Sân có sanh khởi hay không?
- Khi mắt nhìn cảnh đẹp thì xem tham ái hoạt động như thế nào?
Thật ra một đời người rồi sẽ trôi qua, dù muốn hay không cũng sẽ chấm dứt một kiếp người, tất cả chúng ta đều trở thành đất, hãy tu tập bằng hết khả năng của mình, đừng thả trôi đời mình, sẽ thật phí phạm và rồi ta sẽ hối tiếc. Đừng để những chuyện thị phi thế gian chiếm mất thời gian của mình, hãy sống cho chính mình một cách thông minh nhất.
Hãy thực tập và thực tập, quả trứng được ấp thì sẽ phải nở thôi, đừng lo mình không làm được mà chỉ lo mình có thực sự muốn thực tập không? Mình có thật tâm muốn KHÔNG SANH TỬ không? hay chỉ là ta đang tìm một chút niềm vui trong đạo, một chút tình bạn đạo hay một chút ve vuốt bản ngã.
Hãy tự hỏi chính mình thường xuyên rằng “ta đã quyết tâm hành trì chưa?” thì bạn sẽ có câu trả lời và có được nhiệt huyết trong hành trì. Hãy hiên ngang và dũng mãnh đi một mình trên con đường mà đức Thế Tôn đã khơi mở cho chúng ta, đừng trông chờ, đừng dựa dẩm vào bất cứ ai cả, tự ta thắp đuốc để đưa mình rời khỏi sông mê.
Chơn Từ
